İÇİNDEKİLER
1. Hong Kong Yüksek Mahkemesi, inşaat sözleşmesi kapsamındaki anlaşmazlıklarda tahkim lehine davayı durdurdu
Geotech, Hong Kong'daki bir toplu konut geliştirme projesinde ana iş müteahhitinin alt yüklenicisiydi. Geotech, Kinli’yi 15 Eylül 2016 tarihli bir sözleşme kapsamında alt yüklenicisi olarak görevlendirmiştir. Sözleşme kapsamındaki çalışmaların tamamlanmasının ardından Kinli, Geotech tarafından Sözleşme kapsamında haksız yere kesildiğini iddia ettiği 4 milyon dolarlık ödeme için Hong Kong Yüksek Mahkemesi olan Asliye Mahkemesi'nde dava açtı. Geotech, tahkim lehinde yargılamayı durdurmak için Mahkemeye başvurdu. Sözleşmenin 8. Maddesi aşağıdaki gibidir:
“Sözleşmenin ifası sırasında, [Geotech] ve [Kinli] arasında herhangi bir konuda herhangi bir anlaşmazlık veya ihtilaf ortaya çıkarsa ve taraflar bir anlaşmaya varamazlarsa, her iki taraf da Hong Kong'un ilgili tahkim yasalarına uygun olarak anlaşmazlığı veya ihtilafı çözüm için ilgili tahkim kurumuna sunabilir. Tahkim sonucunda verilen hakem kararı her iki taraf için de nihai ve bağlayıcı olacaktır ve her iki tarafça aksi kararlaştırılmadıkça, yukarıda belirtilen tahkim, ana sözleşmenin tamamlanmasından veya alt sözleşmenin belirlenmesinden önce yürütülmeyecektir.”
Anlaşmazlıktaki ana konular şunlardı: (1) bu maddenin serbest tahkim için sağlanmış olup olmadığı veya tahkimin zorunlu olup olmadığı; ve (2) klozun sonundaki hükmün, ana sözleşme tamamlanmadan ve Sözleşmenin feshedilmesine veya belirlenmesine kadar tahkimin yürütülemeyeceği etkisine sahip olup olmadığı.
Kinli, tarafların bir anlaşmazlığı tahkime götürebilecekleri ifadesinin, tarafların yalnızca tahkime başvurma seçeneğine sahip oldukları anlamına geldiğini ve maddenin Kinli'nin Mahkeme önünde dava açma hakkını elinden almadığını ileri sürmüştür. Ayrıca, yukarıda belirtilen iki konuya atıf yaparak tarafların tahkimin zorunlu olması niyetinde olmadığını ileri sürmüştür. Aynı zamanda Kinli, ilgili maddenin sözleşmeyi işlemez hale getirdiğini ve ana sözleşmenin tamamlanmasından önce ortaya çıkan uyuşmazlıkların dava edilebileceğini ileri sürmüştür.
Mahkeme ise bu fıkranın dava açma hakkından veya seçeneğinden bahsetmediğine, sözleşmedeki ifadelerin müsamahakar olduğuna; ancak bir tarafın dava açabilmesine rağmen, diğer tarafın, bu seçeneğe uygun şekilde bildirimde bulunarak ve/veya davayı durdurmak için başvuruda bulunarak, uyuşmazlığı bağlayıcı tahkime gönderme seçeneğine sahip olduğuna karar verdi.
Mahkemeye göre; maddedeki “gönderilebilir” kelimesi ışığında, taraflardan biri dava açabilecektir, ancak fıkra diğer tarafa uyuşmazlığı bağlayıcı tahkime götürme seçeneği sunmuştur ve bu seçenek davayı başlatan tarafın davayı ibraz etmesini zorunlu kılmak suretiyle kullanılabilir. Mahkeme, Geotech'in bir tahkim anlaşmasının varlığına dair bir prima facie davası oluşturduğuna ve bir ertelemeye hükmettiğine ikna olmuştur. Ayrıca, fıkradaki hükmün, ana sözleşme tamamlanmadan ve Sözleşme feshedilmeden veya tespit edilmeden tahkimin yürütülemeyeceği etkisine sahip olup olmadığı ve bu olayların meydana gelip gelmediğinin tahkim mahkemesini ilgilendiren konular olduğuna karar vermiştir.
Sonuç olarak; sözleşmeler sıklıkla zorunlu tahkim şartı sağlar, yani anlaşmazlıklar tahkime "gönderilir". Tahkimin, anlaşmazlıkların tahkime "gönderilebileceğini" öngören hükümler ile müsamahakar olması daha az yaygındır ve bu karar, bir mahkemenin bu tür maddeleri yorumlama yaklaşımının yararlı bir örneği niteliğindedir.
2. UNCITRAL 2021 Hızlandırılmış Tahkim Kuralları Yürürlüğe Girdi
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) tarafından 21 Temmuz 2021 tarihinde kabul edilen Hızlandırılmış Tahkim Kuralları (“Hızlandırılmış Kurallar”) yürürlüğe girdi.
İlgili kurallar ışığında dikkat çeken hususlar; UNCITRAL Tahkim Kurallarının bir eki olarak sunulan Hızlandırılmış Kuralların uygulanması için tarafların açık rızası aranmaktadır.
Hızlandırılmış Kuralların yürürlük tarihinden önce bir tahkim anlaşması imzalamış veya tahkim başlatmış olan taraflar, anlaşırlarsa daha sonra anlaşmazlıklarını Hızlandırılmış Kurallar uyarınca tahkime yönlendirebileceklerdir.
İlgili kurallar, koşullar, hızlı tahkimin uyuşmazlığı çözmek için artık uygun olmayacağı bir şekilde geliştiğinde, tarafların hızlandırılmış tahkimden çekilmeyi kabul etmelerine izin veren bu tür durumları da ele almaktadır. Fakat Hızlandırılmış Kurallardan çekilme talebinin tek taraflı olduğu durumlarda, hakem heyeti, kararı vermeden önce Hızlandırılmış Kuralların uyuşmazlığın çözümü için artık uygun olup olmadığını değerlendirecektir.
Ayrıca hakem heyetinin takdir yetkisi, zaman dilimleri (Madde 10), duruşmanın yapılıp yapılmayacağı (Madde 11), ek delil istenip istenmeyeceği (Madde 15) vb. ile ilgili olarak Hızlandırılmış Kurallarda ele alınmaktadır. Özellikle, hızlandırılmış tahkim kararına ilişkin olarak (Madde 16) kararın verilmesi için 6 aylık bir süre ve istisnai durumlarda bu sürenin uzatılması için bir mekanizma öngörülmektedir. Böylece, hakem kurulu yine de şartların istisnai olup olmadığını tespit ederek süreleri uzatabilecektir.
3. Tahkim Taraflarına İlişkin Singapur Tahkim Paneli Kararı
Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi (SIAC), Future Retail Ltd'nin (FRL), Future'ın varlıklarını Reliance'a satma planları konusunda Amazon ve Future Coupons Pvt Ltd (FCPL) arasında devam eden tahkimde "uygun taraf" olduğuna karar verdi.
FRL tahkim dışında tutulmayı talep etmişti. Bu talep ışığında FRL, Amazon ile herhangi bir anlaşma imzalamadığını ve FRL'nin %9,8'ine sahip olan FCPL'ye yaklaşık 1.400 crore yatırım yaptığında ABD devi ile 2019 yılında bir hissedar anlaşması imzalayanın destekleyici firma FCPL olduğunu iddia etmişti.
Amazon'un FCPL'ye yaptığı yatırım sırasında üç anlaşma imzalanmıştı. Biri Amazon ve FCPL arasında, diğeri FCPL ve FRL arasında ve üçüncüsü FCPL ile Future Group arasındaydı. SIAC, bu üç farklı anlaşmanın "birlikte okunması gerektiğini" söyledi. SIAC kararında, üç anlaşmanın, ortak bir hedefe ulaşmak amacıyla yürütülen, birbirine bağlı birden fazla parçadan oluşan karmaşık bir ticari işlem oluşturduğuna ve bu anlaşmaların birlikte yorumlanması gerektiğine yer verildi. İlgili kararda;
"Tarafların her biri, FRL dahil olmak üzere FCPL SHA (hissedarlar sözleşmesi) tahkim sözleşmesi ile bağlıdır ve imzacı olmaması durumuna bakılmaksızın FCPL SHA tahkim sözleşmesi, FRL SHA ve SSA (hisse abonelik sözleşmesi) kapsamındaki anlaşmazlıkları kapsar". hükmü düzenlendi.
KAYNAKÇA
YAZAR
Tahkim Ekibi
Comments