İÇİNDEKİLER
1. Viyana Uluslararası Tahkim Merkezi Kuralları (VIAC) Yenilendi
1 Temmuz 2021'de Viyana Uluslararası Tahkim Merkezi'nin yeni Tahkim ve Arabuluculuk Kuralları (VIAC ve VIAC Kuralları) yürürlüğe girmiştir. 1 Revize edilmiş VIAC Kuralları, 30 Haziran 2021'den sonra başlayan tahkimler için geçerli olacaktır. (1)
VIAC Kurallarındaki ana güncellemeler şunları içermektedir:
Tahkimin doğasından dolayı, elektronik ortamda daha fazla işlemin yapılması artık modern dünyanın bir gereği haline gelmiştir. Dolayısıyla VIAC, iddia beyanlarına ve belgelerin elektronik olarak aktarılmasına kurallarda izin verilmiştir. Öte yandan taraflar ve hakemler, çevrim içi vaka yönetimi ve belge alışverişi için VIAC Portal'ı kullanabilir. Son olarak en önemli dönüşümlerden biri de hakem kararının bir kopyasının elektronik olarak gönderilmesine izin verilmesi olmuştur.
Daha önce mümkün olmasına rağmen, artık duruşmaların sadece yüz yüze değil, başka yollarla da (örn. video konferans yoluyla) yapılabileceği ifade edilmiştir. Hakem heyeti, tarafların görüşlerini ve davanın koşullarını dikkate alarak duruşmanın biçimini belirleyecektir.
Daha küçük uyuşmazlıklar için ücret ve masraflar aynı kalmasına rağmen, 100.000 €’yu aşan uyuşmazlıklar için idari ücret ve 200.000 €’yu aşan uyuşmazlıklar için hakem ücretleri artırılmıştır. Bununla birlikte artık VIAC Genel Sekreteri, özellikle karmaşık tahkim yargılamalarına ilişkin olarak, hakemlerin masraf ve ücretlerine ilişkin avansı belirlemede daha fazla esnekliğe sahip olmuştur.
Yatırım tahkimi bakımından VIAC artık yatırım tahkim işlemlerini yönetme konusunda açıkça yetkilendirilmiştir ve ayrıca yatırım tahkimi ve arabuluculuğu için ayrı kurallar getirmiştir.
Üçüncü taraf finansmanı tanımı ve bunun açıklanmasını düzenleyen hükümler dâhil olmak üzere üçüncü taraf finansmanı ile ilgili hükümler getirilmiştir. Daha önceki yazılarda da bahsedildiği üzere üçüncü taraf finansmanı tahkim yargılamalarında gittikçe büyük bir önem kazanmaktadır.
2. Tür Değiştiren Şirketin Hakları ve Borçları: İngiliz Yüksek Mahkemesi Kararı
Mount Wellington Mine Ltd ve Renewable Energy Co-Operative Ltd [2021] EWHC 1486 davasında, İngiliz Yüksek Mahkemesi, 1996 tarihli Tahkim Yasası'nın 67. bölümü kapsamındaki bir hakemin yargı yetkisine yönelik bir itirazı değerlendirmiştir.
Bir ev sahibi olan Davacı, fotovoltaik paneller için bir çatı alanı kiralamasıyla ilgili bir anlaşmazlıkta hakemin yargı yetkisini onaylayan bir tahkim kararına öncelikle davalının sözleşmeye taraf olmaması, hakem, tarafların uzlaşmaya varmasından dolayı tahkim yargılamasına esas olan konuları belirleyemeyeceği ve bazı taleplerin tahkim talebi kapsamı dışında olmasından dolayı hakemin yetkisine itiraz etmiştir.
Davacı, davalının tür değiştirmesi sebebiyle aslında sözleşmeden kaynaklanan herhangi bir talep veya savunmada bulunamayacağı iddia edilmiştir. Davalının sözleşmeye taraf olmadığı iddiası, mahkeme tarafından her ne kadar şirket tür değiştirmiş olsa da şirketin varlığının devam ettiğini dolayısıyla hak ve borçlarının ortadan kalkmayacağını belirtmiştir.
Uzlaşma yoluna gidilmesi sebebiyle esasında tahkim talebinde bulunulamayacağı belirtilmiş olsa da mahkeme, uzlaşma yoluna gidilmesi durumunda talep üzerinde uzlaşılamaması halinde hakemin konu üzerinde karar verebileceği belirtilmiştir.
Ancak tahkim talebi gerçekten de sınırlı ölçüde bazı uyuşmazlıklar kapsamında kalması nedeniyle davacının talebi mahkeme tarafından kabul edilmiştir.
İlgili karara bakıldığında mahkeme hakemin yetkisine ilişkin görüşleri belirtmesinin yanı sıra, uzlaşmada üzerine karar verilmemiş konularda da hakemin karar verebileceğini ve en önemlisi de şirketin türünü değiştirmesinin haklarından ve borçlarından kurtulmayacağını vurgulamıştır.
3. ICSID Yayınları Gözden Geçirilmiş Önerilen Arabuluculuk Kuralları Yayınlandı
15 Haziran 2021'de Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözümü Merkezi, Kural Değişikliği Projesi kapsamında en son çalışma belgesini yayınladı. ICSID Sözleşmesi ve ICSID Ek Tesisi tahkim ve uzlaştırmasında değişiklik önermenin yanı sıra, Çalışma Belgesi 5, ICSID bilgi toplama ve arabuluculuk için önerilen yeni kuralları da revize etmekte. Çalışma Belgesi 4 ile Çalışma Belgesi 5 arasındaki arabuluculuk kurallarında yapılan değişiklikler asgari düzeyde tutulmuştur ve ICSID Sekreterliği, bunun kuralların son tekrarı olacağı yönündeki umudunu dile getirmiştir.
Çalışma belgesinde değerlendirilen başlıca sorular;
Bir yatırım yaşam döngüsü sırasında arabuluculuk ne zaman kullanılabilir?
Arabuluculuğun uygunluğunu değerlendirirken taraflar hangi faktörleri dikkate almalıdır?
ICSID arabuluculuğu ICSID uzlaşmasından nasıl farklıdır?
Bir arabulucu nasıl bir rol oynar ve hangi nitelikler önemlidir?
Devletlerin ve yatırımcıların arabuluculukta hangi rolleri ve görevleri vardır?
Yatırımcı-devlet tahkiminde arabuluculuğu daha da teşvik etmek için, Temmuz 2021'de ICSID ayrıca, yatırımcı-devlet bağlamında arabuluculuğa genel bir bakış sunan ‘’Yatırım Arabuluculuğuna İlişkin Arka Plan Belgesi’’ ve arabuluculuğa ilişkin ‘’Yatırım Anlaşması Maddelerine Genel Bakış'’ı yayımladı. İlgili belgede, yatırımcı-devlet arabuluculuğu ve diğer dostane uyuşmazlık çözüm mekanizmaları detaylı olarak yer alması, ilerleyen dönemde arabuluculuğun uyuşmazlık çözüm mekanizması olarak sıklıkla tercih edileceği olarak yorumlanabilir.
Yaklaşan Etkinlikler:
1. ICC YAF: The Future of Dispute Settlement in the Oil and Gas Industry
Enerji sektörü uyuşmazlıklarının değerlendirileceği etkinliğe kayıt için:
2. ICC YAF: The real cost of arbitration and how to manage it
ICC tarafından ücretsiz olarak katılım sağlanabilecek online etkinliğe kayıt için:
3. International Investment Arbitration: Training on Investor-State Dispute Resolution and ICSID
ICSID tarafından yatırım tahkimi ve uyuşmazlık çözümü hakkında verilecek eğitime katılım ve detaylı bilgi için: https://icsid.worldbank.org/news-and-events/events/international-investment-arbitration-training-investor-state-dispute
KAYNAKÇA
YAZAR
Stj. Av. Bahar Şahin
Kommentare