Genel olarak, en çok gözetilen ulus kayıtları zordur, çünkü özellikle ikili yatırım anlaşmalarında fazlasıyla karmaşık bir kavram olduğu görülebilir. ICSID hakem kurulunun verdiği bir kararda, yatırım tahkiminde, öğretideki bakış açısını değiştirdi ve en çok gözetilen ulus kaydının tahkim kaydına tesir edebileceğine ilişkin olasılığı gündeme getirdi. Bahsi geçen karar Maffezini kararıdır.
Maffezini davasına farklı bir karakteristik yaklaşılarak karar verilmiştir. Öncelikle, hakem kurulu uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin hususun da çözüme kavuşturulması gerektiğini, dolayısıyla en çok gözetilen ulus kaydı bakımından tahkim kaydına ejusdem generis ilkesiyle yaklaşılması gerektiğini öngörmüştür. Bunun anlamı, en çok gözetilen ulus kaydının aynı konu, kategori veya sınıftaki uyuşmazlığa ilişkin hususlara da tesir edebilecek olmasıdır.
İkinci olarak, Schill’e göre, “Maffezini –İspanya kararı, uyuşmazlığın taraflarından soyutlayarak soruna odaklı bir şekilde çözüm bulmayı tercih etmiştir. “ Schill, Plama –Bulgaristan kararı ile Maffezini – İspanya kararını karşılaştırmış ve Plama kararının, uluslararası kamu hukuku prensiplerini uygulamayan, özel hukuk odaklı bir karar olduğunu belirtmiştir. Görüldüğü üzere, dava çok katmanlıdır ve yaklaşımlar iki karar bakımından da farklıdır.
Son olarak, belki de en önemlisi, bu karar en çok gözetilen ulus kaydının kapsamını genişletmiş ve uluslararası platformda tarafların tahkim yoluna başvurabilmesinin önünü açmaktadır. Tahkim, her ne kadar da günden güne daha da tercih edilen bir yol olsa da, yatırım tahkiminde, Maffezini kararı en çok gözetilen ulus kaydının uyuşmazlıkların çözümüne de tesir edebileceği konusunda bu konuda büyük bir adım atılmış oldu.
Kaynak
Ataman-Figanmeşe, İnci (2011), “The Impact of the Maffezini Decision on the Interpretation of MFN Clauses in Investment Treaties”, Ankara Law Review, pp.221-237, p.225. Stefan Schill, Maffezini V. Plama: Reflections On the Jurisprudential Schism in The Application of Most-Favored-Nation Clauses To Matters Of Dispute Settlement, ACIL Research Paper 2017-11, Available At SSRN, p. 9.
Yazar
Mehmet Tuğberk DEKAK
Bahar Şahin
Comentaris