On Birinci Kalkınma Planı ile Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programları doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı (CBDDO) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (STB) tarafından hazırlanan ve ülkemizin yapay zeka (YZ) alanındaki ilk ulusal strateji olma özelliğini taşıyan Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi (UYZS) ile 2021-2025 yılları arasında YZ alanındaki çalışmaların ortak sınırlarını çizecek tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanmasına yönelik yönetişim mekanizmaları ortaya konulmuştur.
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi’nin hazırlanması aşamasında kamu kurumları, üniversiteler, özel sektör, Sivil Toplum Kuruluşu (STK) ve uluslararası organizasyon temsilcileri ile görüşmeler düzenlenmiş, ilgili uzmanların değerlendirmeleri alınmıştır. Bu çalışmalar kapsamında son halini alan UYZS’nin vizyonu müreffeh bir Türkiye için çevik ve sürdürülebilir yapay zekâ ekosistemiyle küresel ölçekte değer üretmek olarak belirlenmiştir.
“Dijital Türkiye” vizyonu ve “Milli Teknoloji Hamlesi” ile uyum gösterir nitelikte belirlenen 6 stratejik öncelik ve bu stratejik öncelikler çerçevesinde tasarlanan UYZS, 24 amaç ve 119 tedbiri kapsamı dahiline almıştır.
UYZS’de belirlenen tedbirler ile kurumsal ve sektörel düzeyde YZ uygulamalarıyla veriden değer üretilmesi, YZ projelerinin etkin şekilde yürütülmesi ve bu çerçevede ülkemizin YZ ekosisteminin gelişmesi amaçlanmaktadır.
Belirlenen bu hedefler kapsamında:
Kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör ve üniversitelerde YZ alanında araştırmacı ve uygulayıcı istihdam desteklenecek, çevrim içi platformlar da dahil olmak üzere eğitim içerikleri çoğaltılacak, üniversitelerde açılması planlanan yeni lisans, lisansüstü ve destekleyici araştırma programları ile alanda yetkin yeni mezun sayıcı artırılacak ve YZ alanında bilimsel nitelikli üretkenliğin geliştirilmesine yönelik teşvikler artırılacaktır.
YZ odaklı girişim sermayesi fonları etkinleştirilecek, girişim ağları geliştirilecek, alana özel verilen kamu teşvik ve destekleri artırılacak ve AR-GE merkezleri açılarak YZ alanında faaliyet gösteren girişimlerin sayısı ve niteliğinin artmasına yönelik gelişmeler sağlanacaktır.
YZ proje ve faaliyetleri için gereken verilere kolay erişimin sağlanmasına yönelik ve güvenli veri paylaşımı için idari, hukuki ve teknik boyutta çalışmalar yürütülecektir. Açık Devlet Verisi Portali ve Ulusal Veri Sözlüğü çalışmaları ile kamu kurumlarında veri kalitesi artırılacak, anonimleştirilen veri kümeleri oluşturularak paylaşılması hızlandırılacaktır.
YZ alanındaki gelişmeler ile yaşanacak sosyoekonomik dönüşüme idari ve hukuki düzenlemelerin uyumunu sağlamak ve sonuçların öngörülebilmesine yönelik araştırmalar gerçekleştirilecektir.
Uluslararası alanda mevcut olan YZ çalışmalarına ülkemizin aktif katılımı için iş birlikleri desteklenecek, Avrupa Birliği programları başta olmak üzere sınır ötesi nitelikteki projelere katılım teşvik edilecektir.
YZ alanındaki gelişmeler doğrultusunda kamu kurumları ve özel sektör kuruluşlarının yapısal ve iş gücü dönüşümünün hızlanabilmesi amacıyla YZ Olgunluk Modeli ve YZ Proje Yönetim Rehberi hazırlanacaktır. Kamu YZ Platformu ile uygulama öncesi dönemde hazırlık süreçleri kolaylaştırılacaktır. Referans modellerinin kullanımının teşvik edilebilmesi için Güvenilir YZ Damgası yaklaşımı denemeye sunulacaktır.
Stratejik ile idari ve teknik düzeyde olmak üzere iki katmanlı hazırlanan yönetişim mekanizması, UYZS kapsamındaki tedbirlerin ve hazırlanan eylem planlarının aktif ve verimli şekilde hayata geçebilmesini amaçlamaktadır. İlk katman olan stratejik katmanda, üst seviye koordinasyon ve karar verme mekanizmaları yer almakta; ikinci katman ise UYZS ile hedeflenen çalışmaların etkin şekilde yürütülmesine yönelik teknik ve idari mekanizmalardan oluşmaktadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarına özgü ve YZ ekosisteminin kullanımına yönelik iki YZ geliştirme ortamı kurulması planlanmaktadır. Buna ilaveten, STB Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü, Dijital Teknolojiler Dairesi Başkanlığı koordinasyonunda Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Yapay Zekâ Enstitüsü bünyesinde YZ ekosisteminin kullanımına yönelik “Sektörel Birlikte Geliştirme Laboratuvarları” kurulacaktır.
UYZS’nin 2025 yılında ulaşması öngörülen üst düzey hedefleri ile şu şekildedir:
YZ alanının gayrisafi yurt içi hasılaya katkısının %5’e yükseltilmesi,
YZ alanında istihdamın 50.000 kişiye çıkarılması,
Merkezi ve yerel yönetim kamu kurum ve kuruluşlarında YZ alanında istihdam 1.000 kişiye çıkarılacaktır,
YZ alanında lisansüstü düzeyde mezun sayısı 10.000 kişiye çıkarılacaktır,
Yerel ekosistemde gelişecek YZ uygulamalarının kamu alımlarında önceliklendirilmesi sağlanarak ticarileştirilmesi desteklenecektir,
Uluslararası kuruluşların güvenilir ve sorumlu YZ ile sınır ötesi veri paylaşımı alanındaki düzenleme çalışmalarına ve standartlaşma süreçlerine aktif olarak katkı verilecektir,
Uluslararası YZ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye’nin ilk 20 ülke arasında yer alması sağlanacaktır.
KAYNAKÇA
YAZAR
Bilgi Teknolojileri Ekibi
Comments