İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (İMMS)

Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası), araç sahipleri tarafından yaptırılması zorunlu olan ve hasar anında karşı tarafa verilebilecek bedeni ve maddi zararları güvence altına alan bir sigorta türüdür. Trafik Sigortası, Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen limitler kapsamında zararların karşılanması ve teminat altına alınan rizikoların sınırlı olması nedeniyle bazı durumlarda yetersiz kalabilmektedir. Meydana gelen bir kaza dolayısıyla oluşan zararların belirlenen teminat limitlerini aşması gibi durumlarla karşılaşılması halinde ise hasarı kusurlu kişi yahut Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (İMMS) karşılamaktadır.

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Teminatının Kapsamı

Uygulamada genellikle, kasko sigortası poliçesinde ek teminat veya isteğe bağlı teminat şeklinde sunulan İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası ile, motorlu kara araçlarının işletilmesinden dolayı meydana gelen bir kaza dolayısıyla üçüncü kişilerin uğramış olduğu zararların Trafik Sigortası limitleri üzerinde kalan kısmı, poliçede yazılı hadlere kadar temin edilebilmektedir. Buradan hareketle, Trafik Sigortası teminatı kapsamına giren bütün halleri aynı zamanda İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası da kapsamı altına almaktadır.

Belirtilmelidir ki, İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası manevi zararları da poliçe limitleri dahilinde karşılamaktadır. Bu yönü ile Trafik Sigortası teminatları kapsamı ötesinde koruma sağlayan İMMS hakkında, Yargıtay tarafından manevi tazminat taleplerini hakkaniyet ölçüsünde karşılaması gerektiği görüşü benimsemektedir. Bu halde, İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası’nın 3’üncu şahısların maddi, bedensel ve manevi zararlarını güvence altına aldığı söylenebilmektedir.

Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları uyarınca belli bazı haller, bahse konu sigortanın kapsamı dışında kalmaktadır. Özetlemek gerekirse,

• Sigortalının uğrayacağı zararlar,

• Aracı sevk ve idare edenin zararları yahut işleten veya aracı sevk ve idare edenin eşinin, usul ve füruunun ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin uğrayacağı zararlar,

• Araç sahibi ile işleteni arasındaki ilişkide araca gelen zararlar,

• Poliçede gösterilen aracın ve bu araçla taşınan malların veya çekilen şeylere gelen zararlar,

• Çalınan veya gasp edilen aracın sebep olduğu ve Karayolları Trafik Kanunu'na göre işletenin sorumlu olmadığı zararlar ile aracın çalındığını ve/veya gasp edildiğini bilerek binen yolcuların zararları,

• Sürat yarışları ve yarış güzergahında yapılan antrenmanlar sırasında meydana gelebilecek zararlar,

• Aracın gözetim, onarım, bakım, alım-satım, araçta değişiklik yapılması amacı ile veya benzeri amaçla faaliyette bulunan teşebbüslere bırakılmasından sonra aracın sebep olduğu zararlar,

• Patlayıcı ve parlayıcı maddeler taşınması sebebiyle meydana gelen zararlar,

• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nda belirtilen terör eylemlerinde ve bu eylemlerden doğan sabotajda kullanılan araçların neden olduğu ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre işletenin sorumlu olmadığı zararlar ile aracın terör eylemlerinde kullanıldığını veya kullanılacağını bilerek binen kişilerin uğradıkları zararlar nedeniyle ileri sürülebilecek talepler, bu sigortanın kapsamı dışında kalmaktadır.

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası’nda Sorumluluk

Trafik kazası neticesinde zarara uğrayan üçüncü kişiler, öncelikle Trafik Sigortasına ve eğer Trafik Sigortası mevcut değilse Güvence Hesabına başvurup teminat limitleri çerçevesinde karşılanamayan zararlar için İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası’na başvurabilmektedir. Bu yönüyle, İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası sigortacısı ve sigorta ettireninin taşıdıkları sorumluluğun, Trafik Sigortası sorumlulukları ile paralel olduğu ve İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası sigortacısının ikinci dereceden sorumluluk taşıdığı söylenebilir.

Sigortalıya Rücu Halleri

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası sigortacısı üçüncü kişilere ödeme yapması durumunda bazı nedenlerle kendi sigortalısına rücu edebilmektedir. Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın 4’üncü maddesi kapsamında bu nedenler aşağıdaki gibidir;

• Sigortalının kasti bir hareketi veya ağır kusuru yüzünden sebebiyet verilen zarar ve ziyanlara ilişkin talepler,

• Aracın, Karayolları Trafik Kanununa göre geçerli sürücü belgesi olmayan kimseler tarafından sevk edilmesi veya geçerli trafik belgesi olmadan kullanılması halinde sebebiyet verilen zarar ve ziyana ilişkin talepler,

• Aracın, alkollü içkilerin etkisi altında olup güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş olan veya uyuşturucu veya keyif verici maddeler almış kimseler tarafından sevk ve idare edilmesi halinde sebebiyet verilen zarar ve ziyana ilişkin talepler,

• Araçların yolcu taşınmaya mahsus olmayan yerlerinde yolcu taşınması veya yetkili makamlarca tespit edilen kapasite dışında fazla yolcu veya yük taşınması sebebiyle doğacak zarar ve ziyanlara ilişkin talepler.

Sonuç

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası, üçüncü kişilere uğramış oldukları zararların Trafik Sigortası limitleri üzerinde kalan kısmını, poliçe limitleri dahilinde güvence altına almaktadır. Hazine Müsteşarlığı’nca yıllık olarak belirlenen Trafik Sigortası teminat limitlerinin yeterliliği değerlendirildiğinde bahse konu sigortanın, zorunlu bir nitelik taşımasa dahi sigortalının sorumluluğu yönünden önemi göz ardı edilmemelidir.

KAYNAKÇA

Topaloğlu, M. and Dinç, M., 2020. Sigorta Davaları. 2nd ed. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

YAZAR

Av. Mehmet Tuğberk Dekak

Stj. Av. Elif Simay Beşe