I. Birleşme & Devralmalar
BULUT BİLİŞİM
Dropbox, belge paylaşım platformu DocSend'i 165 milyon dolar değerinde nakit anlaşma ile satın aldığını duyurdu. Çokça bilinen bir bulut bilişim şirketi olan Dropbox, dünya çapında 700 milyondan fazla kişi tarafından güvenle kullanılıyor. DocSend ise işletmelerin e-posta eklerini, bağlantı tabanlı bir belge paylaşım yoluyla gönderebilmesini sağlıyor. Böylece şirketler bu eklerdeki dosya indirmelerini kontrol edebiliyor ve e-postanın alıcılarının bu dosyalara erişimini istedikleri zaman kesebiliyorlar. Dosyalar her zaman güncel kalıyor. Aynı zamanda bu bağlantı sayesinde gerçek zamanlı katılım iç görüleri toplanabiliyor.
FINTECH
İsrailli kriptopara güvenliği girişimi Curv, Paypal tarafından satın alınıyor. Girişim, kripto varlıkların güvenli bir şekilde depolanmasını mümkün kılıyor. Herhangi bir donanıma gerek kalmaksızın bulut tabanlı bir hizmet ile kripto cüzdanlara erişimi mümkün kılıyor. Curv aynı zamanda ihtiva ettiği sofistike politikalar sayesinde yeni bir stajyerin bu kripto cüzdanlardan varlıkları çekebilmesini engelliyor. Curv, son kullanıcı için değil, borsalar ve borsacılar ile tezgah üstü piyasalar için hizmetler sunuyor. Aynı zamanda büyük miktarda kripto varlık satın alarak fon toplamak isteyen fon yöneticileri de Curv hizmetlerinden yararlanabiliyor. Paypal, kendi kriptopara operasyonları için bu tür girişimlerin altyapısından faydalanıyor. Daha önce de Paxos adlı girişimi satın alan Paypal, ABD’deki kullanıcılarının Paypal hesapları üzerinden kriptopara alıp satmasını mümkün kılmıştı. İleri vadede Paypal’in hedefi, kullanıcıların kriptopara ile alışveriş yapabilmesine imkan sağlayabilmek.[1]
II. Girişim Sermayesi Yatırımları
A. Yerli
OYUN
Yerli mobil oyun girişimi Fomo Games, 163 milyon TL’lik değerleme üzerinden yaklaşık 17 milyon TL’lik yatırım aldı. Girişimin yatırımcıları arasında en dikkat çeken ise daha önce Fabrika Games adlı girişime de yatırım yapan, Fransa merkezli unicorn oyun stüdyosu Vodoo tarafından, girişimin şirketinin %4,47’lik hisselerinin devralınması oldu. Bulmaca türüne odaklanmış oyunlar sunan Fomo Games’İn yatırımcıları arasında Timo Schlaefer, Fisun Koç Doğan, Micheal Kahn, Erinç Özada gibi melek yatırımcılar ve Aream Group LLP gibi yabancı girişim sermayesi fon şirketleri bulunuyor.[2]
B. Yabancı
“LIVESTREAM” E-TİCARET
Canlı yayın alışveriş platformu Whatnot, Seri A turunda 20 milyon dolar yatırıma kavuştu. Pokemon veya spor kartları gibi kartları satın alan koleksiyonerleri hedefleyen platform, alıcılar ile satıcıların canlı videolar aracılığıyla iletişim kurmasına da imkan sağlayan niş bir e-ticaret platformu. Tüm dünyada canlı yayın alışveriş siteleri, satıcıların müşterileriyle bağ kurması konusunda pandeminin getirdiği olumsuz etkileri azaltırken, bu yaklaşım sadece Çin’de 136 milyar dolarlık bir pazarı temsil ediyor.[3]
III. Sermaye Piyasaları
A. Halka Arz
Turk İlaç ve Serum A.Ş.
Turk İlaç ve Serum Sanayi Anonim Şirketi halka açıldı. Sabit fiyat ile talep toplama yöntemi ile talep toplanarak gerçekleşen halka arza bireysel yatırımcıdan 139 kat talep gelirken, toplamda 128.547 yatırımcının talebi ile halka arz büyüklüğü 234 buçuk milyon TL olarak açıklandı. Yurtiçi bireysel yatırımcılara ayrılan tahsilat tutarının 138,6 katı talep toplandı. Sermaye artırımı ve ortak satışının birlikte gerçekleştirildiği halka arzda sermaye artırımı ile sağlanan ve her biri 1 TL nominal değerli 10 milyon 50 binile ortaklardan birine ait 13 milyon 400 bin, toplamda 23 milyon 450 bin pay halka halka arz edildi. Hisse başına 10 TL satış fiyatı açıklanan halka arzın büyüklüğü 234 milyon 500 bin TL olarak KAP’ta açıklandı.[4]
B. SPAC
Yabancı Girişim Odaklı SPAC
ABD borsalarındaki SPAC şirketlerinin hedefinde bu defa Latin Amerikalı girişimler var. Büyük çoğunluğunu emtia, madencilik, petrol ve finans şirketlerinin oluşturduğu Brezilya borsasına, teknoloji şirketlerinin hızla halka açılması ile son döneme damga vuruyor. Bemobi, Westwing, Mobly ve Mosaico gibi şirketlerin hisseleri daha ilk satış gününde büyük ilgi topladı. Bu da ABD borsalarında sermaye toplayan SPAC şirketlerinin dikkatini çekti. ABD piyasalarının gitgide daha da rekabetçi hale gelmesi sebebiyle SPAC şirketleri yabancı girişimlerle birleşme imkanlarını aramaya başladı. Henüz 2021’de 8 adet Asya sponsorlu SPAC, ABD borsalarında 2.3 milyar dolar sermaye elde ederken, 1.1 milyar dolarlık Brezilya odaklı SPAC’ler de dikkat çekiyor.[5]
REAL ESTATE TECH
Gayrimenkul teknolojisi girişimi Doma, SPAC Capitol Invesment Corp. ile birleşerek halka açılmak için borç dahil 3 milyar dolar değerinde bir anlaşma yaptı. Doma hisseleri, önümüzdeki aylarda New York Borsası (NYSE)’nda işlem görmeye başlayacak. İşlemin, 300 milyon dolarlık kısmı tamamı taahhüt edilen PIPE (Private Invesment in Public Equity), 345 milyon dolarlık kısmı ise SPAC’in emanet hesabında bekletilen meblağdan oluşmak üzere toplamda 645 milyon dolara kadar bir nakit girişi sağlaması bekleniyor.[6]
C. SPK
Girişim Sermayesi Yatırım Fonları
Kalkınma Girişim Sermayesi Portföy Yönetim A.Ş.’ye faaliyet izni ile portföy yöneticiliği yetki belgesi verilmesi talebi Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kabul edildi. Ayrıca Kurul tarafından, aralarında çeşitli Portföy Yönetim Şirketleri ve savunma sanayi ile yaşam bilimleri ve teknolojileri alanlarına odaklanmış bazı Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının kurulmasına da izin verildi.[7]
IV. Öne Çıkan Gelişmeler
500 İstanbul
Birçok girişime erken aşamada verdiği destek ile adını duyuran girişim sermayesi yatırım fonu 500 İstanbul, 30 milyon euroluk ikinci girişim sermayesi yatırım fonunun resmi duyurusunu gerçekleştirdi. 2016 yılında ABD merkezli yatırım fonu 500 Startups ile ortak olarak kurulan fon, geçtiğimiz 4 yılda Türkiye ve Doğu Avrupa’da küçük ölçekli onlarca teknoloji şirketine yatırım yaparken bu şirketler toplamda 430 milyon dolar üzerinde ilave yatırım aldı. Portföyün cirosu ise 130 milyon dolara ulaşırken bu cironun %94’ü teknoloji ihracatı şeklinde vuku buldu.[8]
Ekonomi Reform Paketi Açıklandı
Cumhurbaşkanlığı tarafından açıklanan yeni ekonomi reform paketi, beraberinde birçok yenilik getiriyor. Birçok yeni düzenlemenin habercisi olan bu pakette, tahsili gecikmiş kredilere yönelik Girişim Sermayesi Fonlarının kurulması amacıyla mevzuat altyapısı oluşturulması ve yeniden yapılandırma imkanlarının artırılması hedeflerinden, Varlık Yönetim Şirketlerine tanınan vergi istisnalarının süresiz hale getirilmesine; Türkiye’nin kartlı ödeme sistemi Troy’un ayrı bir şirket çatısı altına alınarak yabancı muadilleriyle rekabet gücünün artırılmasından, halka arz süreçlerinin kolaylaştırılmasına; dijital paralara ilişkin mevzuat düzenlemelerinden, yenilenebilir enerji yatırımlarının finanse edilmesini kolaylaştıracak ”yeşil tahvil” uygulamasına uzanan birçok yenilik öngörülüyor.
Ayrıca geçiş garantili köprüler ve benzeri büyük altyapı, enerji, ulaşım, haberleşme, sağlık projelerin finansmanının sermaye piyasalarından, bireysel yatırımcıların da katılabileceği biçimde sağlanabilmesi için Proje Finansmanı Fonu ve Projeye Dayalı Menkul Kıymetlere ilişkin düzenlemelerin tamamlanacağı açıklanıyor.
Pakette ayrıca yenilikçi, katma değerli, nitelikli istihdam sağlayan girişimlere ve projelere yönelik çeşitli devlet teşviklerinin artacağından bahsedilirken; reel sektör şirketlerinin tahvil ile borçlanmalarındaki riskleri azaltmak amacıyla bu tür borçlanmaların ödenememesi halinde yatırımcıya yatırımını geri ödeme teminatı sunacak Tahvil Garanti Fonu sayesinde şirketlerin tahvil ile borçlanması hem şirketler hem de yatırımcılar açısından daha az riskli hale getiriliyor.[9]
Tasarruf Finansman Şirketleri Yasal Altyapıya Kavuştu
4 Mart 2021 tarihli ve 7292 sayılı Değişiklik Kanunu ile “Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu”nda gerçekleştirilen değişiklikler ile kanunun adı değiştirilerek "Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu" olurken; tasarrufa dayalı faizsiz finansman sağlayan Tasarruf Finansman Şirketleri de yasal altyapıya kavuşturuldu. Kanunda bu şirketlerin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından düzenlenmesi ve denetlenmesi öngörüldü. Düşük gelirli olan ve konut-taşıt ve benzeri çeşitli varlıkları edinmek isteyen müşterileri için, bireylerin belli bir süre tasarrufta bulunarak daha sonra finansman elde etmelerini sağlayan bu özel şirketler yıllardır mevzuatta bir düzenleme bulunmaksızın finansal aracılık işlevi yapmaktaydı. Bu şirketleri muadillerinden ayıran unsur ise tasarruf finansman şirketlerince müşterilere finansman kullandırılmasının tasarruf etme şartına bağlı kılınması idi. Karşılığında, finansman ihtiyacının temel sebebi olan konut vb. varlık üzerinde rehin veya ipotek teminatı alınan bu finansmanlara ilişkin sözleşmeler ise, her bir müşteri bazında, bu müşteriler tarafından, şirkete önceden kararlaştırılmış belirli bir vadeye kadar para yatırılarak tasarruf yapılması ve daha sonra da bireye finansman sağlama olmak üzere iki ayrı dönemi kapsamaktadır.
Halihazırda faaliyet gösteren tasarruf finansman şirketleri ise kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 1 ay içerisinde, yani 7 Nisan 2021’e kadar BDDK’ye başvurarak en geç 6 ay içerisinde uyumlarını sağlamaya ilişkin planlarını sunmakla veya iradi tasfiye olmakla yükümlüdürler. Aksi halde izinsiz faaliyette bulunan şirketler BDDK tarafından tasfiye edilerek yöneticileri 2 ila 5 yıl arasında hapis cezası ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile karşılaşabilecektir.[10]
V. Kadın Girişimciler:
Bibliyofil
Geçtiğimiz günlerde bir yazılım ve uygulama geliştiricisi kadın girişimci Seda Deniz tarafından geliştirilerek uygulama mağazalarında yerini alan Bibliyofil, kitapseverlerin satın almayı düşündükleri kitapların popüler kitap sitelerindeki fiyatlarını en düşük fiyattan en yükseğe doğru sıralayarak ve o kitaba en hızlı ve en uygun fiyata ulaşılmasını sağlıyor. Ayrıca kitabı satın alabilmeniz için seçtiğiniz kitap sitesine de doğrudan yönlendiriyor. Uygulama, favorilerinize eklediğiniz kitapları tarayarak favorinizdekinden daha uygun fiyatlısını bulduğunda da kullanıcıya haber veriyor. Türkiye’nin en popüler 20 kitap sitesinden en uygun fiyatları, 17 kitap sitesine ait en çok satan kitabı ve 16 kitap sitesine ait yeni çıkan kitabı listeleyen Bibliyofil, kitapseverlerin birçok ihtiyacına tek bir uygulama ile karşılık veriyor.[11]
VI. İstatistik-Araştırma
Teknopark İstanbul’un kuluçka merkezi Cube Incubation tarafından gerçekleştirilen ve Türkiye’de ve dünyada derin teknoloji girişimciliği ekosistemine ışık tutan “Türkiye’de ve Dünyada Derin Teknoloji Girişimciliği” başlıklı raporda; pandemi nedeniyle derin teknolojilere yönelik ilginin arttığı vurgulandı. Raporda aynı zamanda derin teknoloji girişimlerinin dünyadaki ve Türkiye’deki dağılımı gösterilerek gelişim kıyaslamalarına yer verildi.
Pandeminin başlarında acilen ihtiyaç duyulan COVID-19 test kitleri, sağlık sistemlerinin çökmenin eşiğine gelmesiyle acilen imal edilen ventilatörler ve son noktada üretilip dağıtımına başlanan aşılar da derin teknoloji şirketlerinin insanlığa armağanlarından.
Derin teknoloji alanı girişimleri, işe bilimle başlayıp Ar-Ge destekleri ile büyümekte. Geleneksel girişimlerin aksine, laboratuvarlara, test alanlarına, özgün kaynaklara, özel teçhizata, güçlü bir bilgi işlem altyapısına, önemli verilere, sermayeye ve inovatif düşünceye ihtiyacı olan girişimlerin bu noktalarda desteklenmesi ise kritik önemde olarak değerlendiriliyor.
Rapora göre; tüm teknoloji girişimlerinin 2010’da %2lerde olan payı 2018’de %45’i aştı. 2020 yılında ise dünyada 51 farklı ülkede 1.305 farklı şehirde derin teknoloji yatırımı gerçekleştirildi. durumda. ABD ve Çin’de gerçekleşen yatırımlar ise, 2015-2018 arasında gerçekleşen derin teknoloji girişimlerine yapılan küresel yatırımların yaklaşık %81’ini oluşturuyor. Sektörde Avrupa da öne çıkıyor. Buna göre 2019 yılında 10,2 milyar USD ile zirve yapan yatırımlar, 2020’nin üçüncü çeyreği itibariyle 8,9 milyar USD olarak gerçekleşti. Bölgede bu alanda kümülatif yatırım oranı ise 36 milyar doları aştı.
Türkiye’de ise bu alanda öne çıkan sektörler Sağlık, Savunma ve Havacılık, Üretim ve Yapı sektörleri oldu. Rapor Türkiye’nin bu alandaki potansiyelini ortaya koymak adına hazırlandı.[12]
VII. Dikkat Çeken: Girişim: Capchase
Capchase, henüz yeni kurulmuş SaaS (software as a service) girişimlerinin kurulus aşamasında nakit ihtiyacını karşılayan bir girişim. Temel gelir elde etme şekli piyasada çok fazla SaaS girişimi bulunmasına ve bu girişimlerin aylık veya yıllık olarak tekrar eden ödemelerinin var olmasına dayanıyor. Örneğin 10 adet müşterisi olan ve bu müşterilerin her birinden 1 yıllık sözleşmeler ile ayda 10.000 dolar toplayan bir SaaS girişimini düşünelim. Bunun önünde finansmana erişmek için çeşitli araçlar vardır. Bu araçlar girişim sermayesi yatırımı almak veya yatırımcı ile SAFE (simple agreement for future equity) veya benzeri sözleşmeler imzalayarak erken aşamadaki sermaye ihtiyacını karşılamak olabileceği gibi; birçok SaaS girişimi için finansmana erişimin tek çaresi müşterilerinden 1 yıllık süreli ve aylık ödemeler olmak üzere anlaşılmış bir sözleşmedeki bedeli peşin ödeme (up-front) ile almak için çok fazla taviz ve indirim vermek oluyor. Bu durum, girişimlerin rekabet gücünü ve karlılığını azaltıyor.
İşte Capchase bu noktada devreye giriyor. Girişimlerin bu tekrar eden ödemelere dayanan sözleşmelerinin konusu olan toplam bedeli, sözleşmenin ve girişim riskine göre hesaplayacağı ufak bir indirim ile doğrudan girişimlere ödünç veriyor. Girişimler bu sayede müşterileri ile imzaladıkları sözleşmelerin gelirine doğrudan sahip oluyorlar. Örneğin, Capchase yukarıda verilen örnek doğrultusunda 12 aylık ve ayda 10.000 dolar ödemenin öngörüldüğü (120.000 dolar değerinde) bir sözleşme için size ufak bir indirimle 108.000 ödünç veriyor. Girişimler ise aylık gelirleri ile 120.000 doları Capchase’e ödüyor. Capchase aradaki indirimden gelir elde ederken, girişimler ise normalde yapacaklarından çok daha az bir indirimle, kredi çekmek veya yatırımcı aramak zorunda kalmaksızın doğrudan nakdi sermayeye erişebiliyor. Böylece girişimciler, fon aramaya değil, inovasyona odaklanabiliyorlar.[13]
Girişimci Kadınlara E-Ticaret Desteği
TOBB ve elektronik ticaret platformu Hepsiburada tarafından, girişimci kadınlara yönelik destek programı açıklandı. Buna göre Hepsiburada, işini e-ticaret ile büyütmek isteyen girişimci kadınlara yönelik 30 bin TL’ye varan reklam ve pazarlama, ücretsiz fotoğraf çekimi ve kargo destekleri ve bunların yanında online e-ticaret eğitimleri gibi birçok imkan sunulacak. 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde başlatılan bu işbirliği ile ayrıca ayda 200 milyon kullanıcıyı ağırlayan Hepsiburada ekosisteminden, kadın girişimcilerin faydalanması ve girişimlerinin marka bilinirliğinin artırılması da amaçlanıyor.[14]
Youtube Kanalı: Peak Frameworks
Peak Frameworks öğrenciler ve girişim sermayesi, yatırım bankacılığı ve finans alanında kendini geliştirmek isteyenler için çevrimiçi dersler ve içerikler sunuyor. Finansal modelleme dahil endüstri ile ilgili merak edilen çoğu konuya çeşitli cevaplar sunuyor.[15]
Podcast: Equity
Equity, TechCrunch tarafından hazırlanan bir girişim sermayesi podcast kanalı. Her bölümde Silikon Vadisi’ne akan paranın ardındaki hikayelere değiniliyor. Ayrıca teknolojide en trend olan endüstrilere derin bir dalış yapılıyor. Ayrıca bölümler Twitter üzerinden de takip edilebilmektedir.[16]
Kitap: Dijital Ekonomide Vergilendirme
Öğretim Üyesi Dr. Erkan Kılıçer ve Öğretim Üyesi Dr. İmren Peker tarafından Ocak 2021’de ikinci baskısı hazırlanan kitapta bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle beraber, ekonominin de dijitalleştiği bir dünyada ortaya çıkan dijital ekonomik yapıların ulusal ve uluslararası vergi sistemleri açısından önemli riskleri incelenmektedir.Kitapta, dijitalleşmenin ekonomi düzenindeki kapsamı, dijital ekonominin büyümesiyle beraber, vergilendirme alanında oluşan riskler ortaya koyulurken, hem uluslararası örgütlerin hem de ülkelerin dijitalleşmenin vergileme üzerindeki etkileri irdeleniyor ve ülke uygulamalarından örnekler ışığında dijital ekonomideki vergi örnekleri değerlendiriliyor.[17]
Comments