Fatura genel manada “satılan bir malın cinsini, miktarını, fiyatını, ödeme şeklini ve toplam tutarını belirten ve satıcı tarafından düzenlenerek alıcıya verilen belge” olarak tanımlanabilir. [i]
Ancak hukuki yapısı ve ticari etkileri de göz önünde bulundurulduğunda Vergi Usul Kanunu 229. Maddede yer alan “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” Tanım daha doğru olacaktır. Hukuki olarak faturanın ve faturadan doğacak uyuşmazlıkların bir sonuca bağlanması büyük önem arz etmektedir. Zira fatura ticari hayatta sık kullanılan bir belgedir.
Bahsettiğimiz uyuşmazlıkların önüne geçebilmek adına faturanın düzenlenmesi gereken şekil çerçeve olarak belirtilmiştir. Düzenlenen faturanın geçerli olabilmesi için taşıması gereken bazı özellikler;
Fatura ibaresi,
Faturanın düzenlenme tarihi,
Seri ve sıra numarası
Faturayı düzenleyenin ve müşterinin: adı, iş unvanı, adresi vergi dairesi, hesap numarası, kaşe ve imzası,
İşin miktarı veya tutarı,
Teslim tarihi ve irsaliye numarası, şeklinde sıralanabilir.
Ayrıca faturanın türlerini de inceleyecek olursak yapılan sınıflandırmaya göre bir kaç fatura türü görmek mümkündür. Faturanın hukuki niteliği ile birlikte incelendiğinde; satış faturası, irsaliyeli fatura, proforma fatura, iade faturası gibi türleri vardır.
Faturanın ticari hayattaki önemine binaen Vergi Usul Kanunu 232. maddesinde belirtilen kişilere fatura kullanma mecburiyeti getirilmiştir. Bu madde kapsamında kalan kişiler sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak ile yükümlüdürler.
Yukarıda belirtilen yükümlüler;
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
Serbest meslek erbabı,
Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar,
Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler,
Vergiden muaf esnaf olarak sıralanabilir.
Fatura düzenlenirken dikkat edilmesi gereken hususların bazıları yukarıda belirtildiği şekilde olsa da her alanda olduğu gibi uygulamada değişiklikler veya farklılıklar oluşabilmektedir.
KAYNAKÇA
İBHGK, 27.06.2003, E.2001/1, K. 2003/1 (RG. 24.12.2003, S. 25326).
YAZAR
Gülşah ALGIN
Mehmet Tuğberk DEKAK
İbrahim Safa UYSAL
Comments