Giriş
Bir sanal mağazada bulunması ve dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
1-ETBİS Kaydı: E-ticaret hizmet sağlayıcıları ve aracı hizmet sağlayıcıları faaliyetlerine başlamadan önce ETBİS’e kaydolmalıdır. Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi ve Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ’in 5. Maddesinde ETBİS’e kayıt olma zorunluluğu taşıyan işletmelerin genel özelliği “kendisine ait elektronik ticaret ortamında faaliyet gösteren bir hizmet sağlayıcısı, aracı hizmet sağlayıcısı veya yurt içinde bulunan ve yurt içinde elektronik ticaret faaliyetinde bulunmayan ancak yurt dışındaki bir aracı hizmet sağlayıcısı vasıtasıyla elektronik ticaret faaliyeti yürüten bir hizmet sağlayıcısı olmak” olarak belirtilmiştir.
2-Alan Adı: İnternet alan isimleri “marka” gibi bir özellik taşımakta ve aynı zamanda ticari markası da olan şirketlerin internet sitelerine ulaşmak için kullanılmaktadır. Alan isimleriyle ilgili ihtilafların temelini, kullanılan alan isminin bir başka hakka tecavüz etmesi oluşturmaktadır. Bu tecavüz bazen doğrudan bir başkasının kullandığı isim ve markanın gaspı olarak ortaya çıkmakta, bazen de bir haksız rekabet hali oluşturmaktadır. İç hukuk bakımından konu ele alındığında, başkalarının haklı olarak kullandığı ad, unvan, marka, işaret gibi tanıtma vasıtalarıyla iltibasa meydan verebilecek şekilde alan ismi kullanmak, Türk Ticaret Kanununun (TTK) 57. maddesinin 5. bendinde düzenlenmiş olan klasik iltibas halini oluşturmaktadır. Bu konuda ortaya çıkabilecek uyuşmazlıklara ilişkin ayrıntılı bilgi için “Alan Adı Nedeniyle Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar” başlıklı yazımız okunabilir.
3- İşletme Bilgileri: E-ticaret sektöründe hizmet veren ve tacir olan hizmet sağlayıcıların ve aracı hizmet sağlayıcıların; tüzel kişi ise ticaret unvanlarının, MERSİS numaralarının ve merkez adreslerinin, gerçek kişi ise ad ve soyad bilgilerinin, vergi numaralarının, merkez adreslerinin, ayrıca tebligata elverişli kayıtlı e-posta (KEP) adreslerinin, elektronik posta adreslerinin, telefon numaralarının, varsa işletme adı veya tescilli markalarının, mensubu oldukları meslek odalarını ve/veya sektörel kuruluşların bulunması 5651 Sayılı kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında zorunluluk arz etmektedir. İnternet sitesinde bu bilgiler, “iletişim” başlığı altında sunulmalıdır. Aynı şekilde örneğin Almanya’da Alman kanunlarına uygun bir sanal mağaza açmak isteniyorsa, internet sitesine işletmecinin bilgilerini içeren “künye” (Impressum) koyulması yasal gerekliliktir. Yukarıdaki saydıklarımıza ek olarak, Alman Telemedya Kanunu (Telemediengesetz) madde 5’e göre işletmeyi temsile yetkili kişinin bilgilerinin de bu künyede yer alması gerekir.
4-Kişisel Verilerin Korunması Bilgilendirme Formu/Politikası: Veri koruma beyanı ilgili kişinin sahip olduğu kanunda sayılan hakları kullanabileceği mekanizmaları belirtmeli, şeffaf, açık ve net bilgilendirme metinlerinden oluşmalıdır. Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükleri yerine getiriyor olmak ve eğer Avrupa’da hizmet verilecek ise GDPR gerekliliklerine özellikle uyulması önem arz etmektedir. Kural olarak kişisel veriler, veri sahibinin açık rızası olmaksızın işlenemeyecektir. Yaptırımlara maruz kalınmaması için verileri toplarken ve sınıflandırırken kanundaki sistematiğe uymak gerekmektedir. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre, kişisel bilgilerin korunması ve bu bilgilerin nasıl kullanılacağı hakkında detaylı bilgiyi içeren aydınlatma metninin e-ticaret sitesinde bulunması gerekmektedir. Bu metnin Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun ve Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun düzenlenmesi gerekmektedir.
5-Gizlilik Sözleşmesi: Bu sözleşmede, alıcı tarafından verilen tüm bilgilerin ödeme yapma niyetiyle paylaşılan bilgiler olduğu ve bu sebeple kendilerine sunulan bilgilerin satıcı tarafından üçüncü şahıslarla paylaşılamayacağı ve sadece yasal veya idari bir zorunluluğun söz konusu olduğu hallerde bilgilerin açıklanabileceği belirtilir. Sözleşmede alıcıya ait olan telefon, posta adresi ve e-posta adresi gibi bilgilerin; yalnızca satıcı tarafından, standart ürün teslimi ve bilgilendirme prosedürleri için kullanılacağı, alıcılara ilişkin kredi kartı bilgilerinin kesinlikle saklanamayacağı; yalnızca tahsilat işlemi sırasında bu bilgilerin, ilgili bankalara güvenli bir şekilde iletilerek provizyon alınması için kullanılacağı belirtilip, e-ticaret sitelerinde yer alan SSL sertifikası sayesinde, kredi kartı güvenliğinin nasıl sağlandığı açıklanır.
6-Kullanım Koşulları: Üyelik sözleşmesinden farklı olarak site ziyaretçileri bu koşullara siteyi ziyaretleri ile birlikte kendiliğinden tabi olmaktadırlar. Kullanım koşullarında bulunması gerekenler şöyle sıralanabilir: Kullanıcıların siteyi kullanırlarken tabi oldukları koşullar, site kullanım şekli, sitenin ticari markasına, fikri ve sınai haklarına dair uyarılar, sitenin sorumluluğunun sınırlandırmasına yönelik maddeler, suç oluşmasına sebep olabilecek durumlar.
7-Kullanıcı/Üyelik Sözleşmesi: Üyelik sistemi ile çalışan e-ticaret sitelerinde kullanıcıların siteye üye olurken birtakım bilgilerini bırakmalarının yanında hizmet kapsamını, genel hükümleri ve uygulanacak hukuk, sorumluluğun sınırlandırılması gibi bazı hukuki durumları içeren üyelik sözleşmelerinin üyeye onaylatılması önem arz etmektedir. Bu sözleşmede bulunması gereken diğer noktalar şöyle sıralanabilir: Kullanıcının hak ve yükümlülükleri, hizmet sağlayıcının hakları, kullanım koşulları, üyelik süresince dikkat edilmesi gerekenler, hizmetler ve koşuları (üyelik ücreti vb.), ihtilaf veya zarar oluşması halinde uygulanacak hükümler, mevzuata atıflar.
8-Ön Bilgilendirme Formu: 4077 sayılı Tüketici Kanunu ve Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliğe göre tüketici satın alma işlemini tamamlamadan ve mesafeli sözleşmenin kurulmasından önce vereceği siparişin detaylarını içerir kısa bir metin olan “Ön Bilgilendirme Formu” nu onaylamalıdır. Ön bilgilendirme formu ile alıcının özellikle alacağı ürünün maliyetini tam olarak öğrenmesini, şikâyet ve cayma hakkı gibi haklarını ne şekilde kullanacağı hakkında önceden bilgilenmesini sağlamak amaçlanmıştır. Özellikle cayma hakkı bildirimine özellikle dikkat edilmelidir, çünkü satıcı bu cayma hakkı ile ilgili bilgilendirmeyi tüketiciye yapmamışsa veya yapmış olduğunu ispat edemezse tüketicinin cayma hakkı 14 günden 1 yıla çıkmaktadır.
Onaylanan ön bilgilendirme formu tüketici tarafından en az üç sene boyunca kolayca ulaşılabilecek şekilde saklanmalıdır.
9-Mesafeli Satış Sözleşmesi: 4077 sayılı Tüketici Kanunu ve Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliğe göre ön bilgilendirme formu tüketici tarafından onaylandıktan sonra daha detaylı şekilde düzenlenmiş ve mevzuata uygun olarak hazırlanmış olan mesafeli satış sözleşmesinin de satış işleminden önce alıcı tarafından onaylanması gereklidir. Mesafeli satış sözleşmesi, ön bilgilendirme formunda yer alan tüm bilgilerin ve satış işleminin, malın veya hizmetin ayrıntılarının yer aldığı sözleşme olarak tanımlanabilir. Her satış işlemi için ayrı bir mesafeli satış sözleşmesi düzenlenmesi ve ön bilgilendirme formunda olduğu gibi en az üç sene boyunca saklanması gerekmektedir.
10-Telif Haklarından Doğan Sorumluluk: Mal veya hizmeti tanıtmak için kullanılan görsellerin, logoların, tasarımların, multimedyaların veya içeriklerin telif hakkı kapsamında korunup korunmadığı da dikkat edilmesi gereken bir husustur.
11-İçerikten Doğan Sorumluluk:Sanal mağazada satılacak mal veya hizmetlerin, satılmasının yasaklı veya izne tabi olup olmadığı dikkatle incelenmeli, gerekli mevzuat taranmalıdır. Satışı elektronik ortamda yasak olan ürünlerin bazıları şöyle sıralanabilir: Reçete ile satılan ilaçlar, cinsel içerik ve pornografik ürünler, ateşli silahlar, biber gazı, şok cihazı, elektronik sigara, tütün mamulleri, alkollü içkiler, taklit tasarım ürünler, veteriner tıbbi ürünleri, kültür ve tabiat varlıkları, organik tarım ürünleri, şans oyunları, sağlık beyanlı ürünler, resmi kıyafetler ve üniformalar.
Ayrıca sunulacak hizmete ve ürünlere bağlı olarak yetişkin içeriği için yaş doğrulaması konulması da dikkat edilecek noktalardan biridir.
12-Güven Damgası (EV SSL sertifikası):Güven Damgası, Elektronik Ticarette Güven Damgası Hakkında Tebliğ’de düzenlenmiş olan asgari güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarına uyan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıya verilen elektronik işarettir. Güven damgasının işlevi açık bir şekilde “asgari güvenlik ve hizmet kalitesi standardının” varlığına işaret etmektir. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Ticaret Bakanlığı tarafından tek güven damgası sağlayıcısı olarak yetkilendirilmiştir. Güven damgası almak e-ticaret siteleri için zorunlu olmamakla beraber e-ticaret sitesinde görülecek olan bu sembol sayesinde kullanıcılara karşı sitenin çeşitli güvenlik tedbirlerini aldığı gösterilmektedir, bu da e-ticaret mağazasına duyulan güvenin artmasını sağlar.
13-Sınır ötesi mağazaların özellikleri (Cross-Border-Shops):Hangi bölgede faaliyet gösterilmek isteniyorsa o bölgenin yasal mevzuatı da dikkatle incelenmelidir. Örneğin, ülkemizde internet üzerinden satışı veya sunulması yasak olmayan bir ürün veya hizmet, faaliyet göstermek istenilen ülkede yasak olabilir ya da o ürünün satılması belli kişilere ve meslek gruplarına özgülenmiş olabilir.
14-E-ticaret platformlarının özellikleri (Amazon Marketplace, eBay Powerseller vb.):Eğer ürünler kendi sanal mağazanızda değil de yukarıdaki gibi bir global pazaryerinde satmak istenirse, bu platformların da kendine özgü kurallarının olduğu unutulmamalıdır.
Sonuç
E-ticaret pek çok hukuki açıdan mevzuatlarla düzenlenen ve düzenlemelere uyulmaması halinde yaptırımları bulunan bir sektördür. E-ticaret şirketlerinin düzenleyici ve önleyici yükümlülükleri tespit edip önlemler almaları tüketici ile müşteri memnuniyeti açısından ve finansal açıdan önem arz etmektedir.
KAYNAKÇA
[3] SEYMENOĞLU, Melek Dilşen, İnternet Alan İsimleri Sisteminden Doğan Hukuki Sorunlar ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) Tahkim Prosedürü, Dışişleri Bakanlığı Yayınları Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, SAYI XIII, Mayıs 2014.
YAZAR
Ferhan Yıldızlı
Gökçe Nur Ayyıldız
Gizem Uzunoğlu
Comments