Sıfır Atık Projesi
Güncelleme tarihi: 5 Kas 2021
Sıfır Atık, kaynakların verimli kullanılması, oluşan atık miktarının azaltılmasını, etkin atık toplama sisteminin kurulmasını ve atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımı olarak tanımlanan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan ve 2018-2023 dönemini içeren bir hedef projesidir.
Gelecek nesillere temiz ve yaşanabilir bir dünya bırakmayı amaçlayan Sıfır Atık Projesi, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri kapsamında atıkları kontrol altına almak, entegre bir yaklaşım ile atıkların yönetimi sağlanmasını teşvik etmektedir. Bunun için:
Atık miktarını azaltmak,
Atıkları kaynağında ayrıştırmak,
Atıkları geri kazanarak ekonomiye değer sağlamak,
İsrafı önlemek,
Doğal kaynakları verimli kullanmak gibi başlıklar belirlenmiştir.
Sıfır Atık Projesinin uygulanmasına yol göstermek adına “Sıfır Atık Uygulama Rehberi” hazırlanmış ve Proje’nin sürdürülebilir gerçekleştirilebilmesi için yedi basamaktan oluşan bir harita esas alınmıştır.
Odak Noktası Olarak Çalışma Ekibi: Kurumlarda belirlenecek kişiler, sıfır atık yönetimini sağlamak üzere bir çalışma ekibini kurmalıdır. Bu ekip sistemi yönetir, uygulamayı yürütür, koordinasyonu sağlar, bilgi akışını sağlar ve raporlama yapar.
Mevcut Durum: Atığa ilişkin tüm özellikler, miktarlar, kaynakları, atık biriktirme, toplama ve taşıma yöntemleri, atık geçici depolama alanları ile atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin bilgileri içeren mevcut atık yönetimi ortaya konulmalıdır.
Planlama: Ortaya konulan mevcut durum esas alınarak kurumun termin planı hazırlanmalıdır.
İhtiyaçlar: Proje bazında gereken tüm ihtiyaçlar listelenir ve giderilir.
Eğitim – Bilinçlendirme: Hedef kitlelerin belirlenmesi ve bu kitlelere yönelik eğitim ve bilgilendirmeler yapılmalıdır.
Uygulama: Atıkların biriktirilme ekipmanlarına insanların psikolojik olarak dikkatini çekmesine yönelik renk skalası uygulanarak ilgili ekipmanlar personellerin kolayca erişebileceği ve fark edebileceği alanlara yerleştirilmelidir. Atıkların türlerine göre toplanmasının bir sonucu olarak ayrı toplanan kağıt, cam, plastik, metal atıklar geri kazanım tesislerine gönderilmelidir. Organik atıklar açık alanlarda veya makine ile kompost haline getirilerek park ve bahçelerde toprak iyileştirici olarak kullanılabilir. Tehlikeli ve tıbbi atıklar yine ayrı ayrı toplandıktan sonra geçici depolama alanlarında kayıtları tutularak depolanır. Değerlendirilebilir nitelikteki atıklar çevre lisanslı geri kazanım tesislerine ve değerlendirilemeyen diğer atıklar ise çevre lisanslı bertaraf tesislerine gönderilmelidir.
Raporlama, İzleme, Önlem, Revizyon: Oluşturulan izleme ekipleri uygulamanın etkinliğini değerlendirir. Ulaşılan verilere ilişkin olarak raporlamalar yapılır ve eksiklikler ile geliştirilecek taraflar belirlenerek buna ilişkin önlemler alınmalıdır.
Bahsedilen Sıfır Atık Projesi’ne ilişkin olarak yapılan değişiklikler ve gelişmeler devam etmektedir. Bunun bir örneği, 26.06.2021 tarihli ve 31523 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’dir. Bu yönetmelik sıfır atık projesinin hedeflerine paralel olarak sürdürülebilir şekilde çevrenin korunması ve geliştirilmesi için ambalajların üretilmesinde, yeniden kullanılmasında, geri dönüşüm ve geri kazanım yöntemleri ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması amaçlanmıştır.
Hedeflere ilişkin olarak Yönetmelikte genel ilke ve esaslar belirlenmiş, ambalaj üreticilerinin başta olmak üzere ilgili aktörlerin görev ve yükümlülükleri tanımlanmış, ambalajların üretimden geri dönüşümüne kadar geçen sürecin her basamağı, sıfır atık yaklaşımı kapsamında getirilen hukuki yükümlülükler dahil olmak üzere ayrıntılı olarak tanımlanmıştır.
KAYNAKÇA
https://webdosya.csb.gov.tr/db/sifiratik/icerikler/k-tapc-k-2017-1-20180129130757.pdf
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/06/20210626-18.htm
YAZAR
Serra Başol
Av. Gülşah Algın