Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu'na Bildirimi ve Kaydileştirilmesi Hakkında Tebliğ
Sizleri daha öncesinde “Anonim Şirketlerde Hamiline Yazılı Payların Merkezi Kayıt Kuruluşu’na Kayıt Zorunluluğuna İlişkin Düzenleme” başlıklı içerikte Anonim Şirket hamiline yazılı pay senetlerinin kaydileştirilmesine ilişkin getirilen yeni uyum yükümlülükleri hususunda bilgilendirmiştik. 7262 Sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının ve Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun kapsamında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na getirilen düzenlemeler 1 Nisan 2021 itibariyle yürürlüğe girdi. 6 Nisan 2021’de ise bu düzenlemelerin uygulamasına ilişkin olarak beklenen T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Tebliğ yayınlandı. Tebliğ ile hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketi’ne (“MKK”) bildirilmesi ve kaydedilmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu kapsamda alınacak ücretler ve pay sahipleri çizelgesinin MKK’den sağlanmasının usul ve esaslar belirlenmiştir.
Tebliğ ile getirilen MKK’ye bildirim ve pay senetlerinin kaydileştirmesi yükümlülüğü Sermaye Piyasası Kanunu’nun 13’üncü maddesi uyarınca payları kayden izlenen şirketler dışında kalan tüm anonim şirketleri kapsamaktadır.
Tebliğ’de gösterilen usul ile MKK’ye bildirimde bulunulmaması hâlinde, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, Ticaret Kanunu’ndan doğan paya bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamayacaktır.
Önceki değişiklilere paralel olarak Tebliğ’de başlıca hamiline yazılı pay devirlerinin bastırılarak dağıtılması ile pay senetlerinin devri usulleri ayrı biçimde ele alınmıştır.
Pay Senetlerinin Bastırılması ve Dağıtılması ve MKK’ye Bildirim
Tebliğ’in 4’üncü maddesinde hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılması ve dağıtılmasına ilişkin usul anlatılmıştır.
Hamiline yazılı pay senetleri, pay bedellerinin tamamının ödenmesinin ardından yönetim kurulunun alacağı bir karara istinaden bastırılacaktır.
Yönetim kurulu kararında asgari olarak, bastırılacak pay senetlerine ilişkin olarak aşağıdaki hususlar belirtilecektir:
adedi,
tertibi,
itibari değeri,
temsil ettiği pay adedi ve tutarı,
grubu,
şirket tarafından verilen sıra numarası ile
toplam pay adedi ve
bu paylara karşılık gelen toplam pay bedeli
Şirketi temsile yetkili olanlarca, Şirketin bilgileri ile yönetim kurulu kararı ve bastırılacak her bir senedin dağıtılacağı:
(i) pay sahibi gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası,
(ii) pay sahibi tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresi
(iii) Tüzel kişi veya gerçek kişi fark etmeksizin iletişim bilgileri,
MKK’ye bildirilerek bu amaçla kuruluş nezdinde oluşturulan sisteme kaydolunacaktır. Pay senedi, sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilir. Yapılan kayıtlar ve üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda alınır.
Pay senetleri, MKK tarafından her bir pay senedi için üretilen tekil numarayı içerecek şekilde şirket tarafından bastırılacaktır. Pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin yönetim kurulu kararı tescil ve ilan edilecektir. Ayrıca bağımsız denetime tabi şirketlerde bu karar şirketin internet sitesine de konulacaktır.
Yönetim kurulu kararının tescilinden önce, hamiline yazılı pay senetlerinin MKK sistemine kaydedildiği ticaret sicili müdürlüğü tarafından teyit edilecek ve pay senetleri şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanarak gerekli kontrollerin yapılmasının ardından, imza karşılığında ilgili pay sahiplerine dağıtılacaktır.
Tebliğ’e göre hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılması, MKK’ye bildirilmesi ve ilgili pay sahiplerine dağıtılması süreçleri için verilen süre, pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay olarak belirlenmiştir.
Pay Senetlerinin Devri ile Bu Devrin MKK’ye Bildirilmesi
Hamiline yazılı pay senetlerinin devrini düzenleyen 5’inci madde uyarınca; hamiline yazılı pay senetlerinin devri, şirket ve üçüncü kişiler hakkında, ancak zilyetliğin geçirilmesi suretiyle payı devralan tarafından MKK’ye yapılacak bildirimle hüküm ifade edecek olup, devralan tarafından şirkete başvurulması durumunda devir bildirimi şirket aracılığıyla yapılacaktır.
Payların devrine ilişkin yapılacak bildirimde aşağıdakiler yer alacaktır:
1. Devralan gerçek kişi ise; adı, soyadı, vatandaşlığı, yerleşim yeri, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası
2. Devralan tüzel kişi ise; unvanı, MERSİS numarası, vergi kimlik numarası veya kayıtlı bulunduğu ülkede verilen sicil numarası ile merkez adresi
3. Devralanın iletişim bilgileri
4. Ekte pay senedinin bir örneği
Hamiline yazılı pay senedi devrine ilişkin olarak yapılacak bildirim üzerine payı devralan kişi, ilgili senetle ilişkilendirilerek senede ilişkin tekil numara altında kaydedilecektir.
Bildirim Usulü
Tebliğ’in 11’inci maddesi uyarınca, bu Tebliğ kapsamında yapılacak hamiline yazılı pay senetleriyle ilgili kayıt ve bildirimler, MKK sistemine e-Devlet üzerinden elektronik imza, e-devlet şifresi veya T.C. Kimlik Kartı ile erişim sağlanarak veya doğrudan MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından giriş yapılarak elektronik ortamda yapılacaktır.
Pay Sahipleri Çizelgesi
Tebliğ’in 6’ıncı maddesi, pay sahipleri çizelgesini düzenler. Buna göre; anonim şirketlerde genel kurulu toplantıya çağıranlar, genel kurula katılabilecekler listesi düzenlerken hamiline yazılı pay sahipleri bakımından MKK’den sağlanan, bu pay sahiplerinin ad ve soyadları veya unvanları, adresleri, sahip oldukları pay miktarı, payların itibarî değerleri ve varsa gruplarının gösterildiği pay sahipleri çizelgesini dikkate alacaklardır.
Pay sahipleri çizelgesinin hazırlanması için, şirketi temsile yetkili olanlarca (genel kurul, mahkeme tarafından yetkilendirilen bir kayyım veya pay sahibi, azlık ya da tasfiye memurları tarafından toplantıya çağrılıyorsa başvuru bunlar tarafından da olabilir) genel kurul tarihinden en az iki gün önce MKK sistemi üzerinden başvuruda bulunulacaktır.
Pay sahipleri çizelgesi MKK tarafından genel kurul gününden bir önceki gün MKK sistemindeki gün sonu kayıtları esas alınarak hazırlanmakta olacaktır. Hazırlanan pay sahipleri çizelgesi genel kurul günü MKK sisteminden genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından alınacaktır. Genel kurul toplantısına MKK’nin Elektronik Genel Kurul Sistemi ile elektronik ortamda katılım yönteminin uygulanacak olması halinde, ayrıca talepte bulunulmasına gerek olmaksızın pay sahipleri çizelgesi Elektronik Genel Kurul Sisteminden alınır.
Söz konusu çizelgede yer alan pay sahipleri, bunların temsilcileri veya pay senedi üzerinde intifa hakkı tesis edilmişse, bu hakkı yönetim kuruluna belgelendirmek suretiyle intifa hakkı sahipleri ilgili genel kurul toplantısına katılabilir.
Ücretler
Tebliğ EK-1’de yer alan forma göre;
Kayıt ücreti ile pay sahipleri çizelgesi ücreti 150 TL,
Bildirim ücreti ise olarak 50 TL,
olarak belirlenmiştir. Pay devirlerinin bildirimi için ödenecek ücret ise 150 TL olacaktır.
Bu ücretlere ilaveten, MKK tarafından verilecek hizmetlerden, tahakkuk edecek vergilerin doğması da söz konusu olacaktır.
MKK Tarafından Tutulacak Kayıtlar
Hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bildirimlere dayalı kayıtlar MKK tarafından oluşturulan elektronik ortamda tutulacak olup; bu kayıtların tutulması ve bunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin elektronik işlem yöntemleri Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla MKK tarafından belirlenecektir. Tebliğ uyarınca; MKK nezdinde tutulan kayıtlar süresiz olarak saklanacaktır.
Mücbir sebepler nedeniyle bilgi akışında bir sorun olması halinde bildirimlerin iletilmesi ile kayıtların tutulması ve değiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar yine Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla MKK tarafından belirlenecektir.
Şirket tarafından hatalı veya eksik kayıtları düzeltmek amacıyla MKK sisteminde güncelleme yapılması durumunda, düzeltme yapıldığı bilgisi MKK tarafından şirkete ve ilgili pay sahibine bildirilecektir. Hamiline yazılı pay senedine ilişkin olarak MKK sisteminde üretilen tekil numara üzerinde şirket tarafından herhangi bir değişiklik yapılamayacaktır.
MKK Kayıtlarının Paylaşılması
Tebliğ’in, Kayıtların Paylaşılmasına ilişkin 8’inci maddesi uyarınca MKK nezdinde tutulan kayıtlar gizli olup yalnızca ilgili kanunlar uyarınca yetkili kılınmış mercilerle paylaşılabilecektir. Tebliğ’e göre T.C. Ticaret Bakanlığı, bu Tebliğ kapsamında gerçekleştirilen işlemler esas alınarak oluşturulacak her türlü istatistiki veri ve raporun, talep üzerine veya düzenli olarak yazılı veya elektronik ortamda gönderilmesini MKK’den istemeye yetkili kılınmıştır.
Hamiline yazılı pay sahipleri de MKK nezdinde kendi adına kayıtlı payları MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından elektronik ortamda sorgulayabilecek ve bunlara ilişkin belgeyi elektronik ortamda edinebilecektir.
Tebliğ ile ayrıca Şirketlerin, pay sahipleri ve temsilcilerine ilişkin bilgiler ile Tebliğ uyarınca MKK sisteminden aldıkları verileri 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırı olarak ve edinim amacı dışında kullanamayacakları düzenlenmektedir.
Pay Senetlerinin İptali
Sermaye azaltımına gidilmesi veya pay senedinin değiştirilmesi nedenleriyle hamiline yazılı pay senedinin iptal edilmesi halinde, şirketi temsile yetkili olanlarca ilgili kararla birlikte yapılacak bildirim üzerine senede ilişkin kayıt MKK sisteminden iptal edilecektir.
Şirketin ticaret sicilinden terkin edildiğinin, bildirim üzerine veya re’sen tespit olunduğu hallerde ise hamiline yazılı pay senedine ilişkin kayıtlar doğrudan MKK tarafından iptal edilecektir.
Hacze ve Tedbire Konu Paylar
Tebliğ’in 13’üncü maddesi uyarınca icra müdürlüklerince veya tahsil dairelerince hacze veya yargı mercilerince verilen bir karara istinaden muhafaza altına alınmak suretiyle tedbire konu edilen pay senedi hakkında ilgili merciin şirkete yapacağı bildirim üzerine MKK nezdinde gerekli kayıt şirket tarafından oluşturulacaktır. İlgili merci tarafından aksi yönde bir karar verilmedikçe haczedilen veya tedbire konu edilen pay senedine ilişkin olarak devir bildirimi kaydedilemeyecektir.
Tebliğ’den Önce Hamiline Yazılı Pay Sahibi Olanların Durumu
Tebliğ’in Geçici Madde 1 hükmü uyarınca Tebliğin yürürlüğe girdiği tarih olan 6 Nisan 2021’den itibaren, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, MKK’ye bildirilmek üzere pay senetleri ve Tebliğ’in Ek-2 numaralı ekindeki örneğe uygun olarak düzenlenen formla birlikte şirkete başvurmalıdırlar.
Pay senedinin gerçekliği ve geçerliliği ile pay sahibine ilişkin bilgilerin doğruluğu yönetim kurulunca kontrol edilerek formun her iki sureti temsile yetkili yönetim kurulu üyesince imzalanacak olup ıslak imzalı formun bir sureti pay sahibine verilecek ve pay senedi şirket tarafından teslim alınacaktır.
Pay senedi ve pay sahibine ilişkin bilgiler ve şirketin iletişim bilgileri şirketi temsile yetkili olanlarca 5 iş günü içinde MKK’ye bildirilerek; bu amaçla oluşturulan sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilecektir.
Bildirim Yapma Yükümlülüğünün İhlali Halinde Karşı Karşıya Kalınacak İdari Para Cezası
7262 Sayılı Kanun ile Türk Ticaret Kanunu’na eklenen değişiklikler uyarınca hamiline yazılı pay senetlerinin kaydileştirilmesi yükümlülüklerine uymayan pay sahipleri ve anonim şirketler için idari para cezası öngörülmüştür.
Buna göre;
Hamiline yazılı pay sahibi olup payın kaydileştirilmesi için MKK’ye bildirmeyen pay sahipleri ile Anonim Şirketler 20.000,00–TL,
Hamiline yazılı payların devrini MKK’ye bildirmeyen pay sahipleri ile Anınim Şirketler ise 5.000,00–TL idari para cezası ile cezalandırılacaktır.
Değişikliklere Uyum
Anonim şirketlerde hamiline yazılı pay sahiplerinin 31 Aralık 2021’e kadar MKK’ye veya şirkete başvurarak Tebliğ kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi büyük önem arz etmektedir.
Bu geçiş sürecinde gerekli uyumu sağlamayan şirketlerin yukarıda açıklanan idari para cezaları ve hamiline yazılı paylara bağlı hakların kullanılamamasından doğabilecek hak kayıplarına ile karşı karşıya kalacaklardır.
KAYNAKÇA
[1] Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna Bildirilmesi Ve Kayıt Altına Alınması Hakkında Tebliğ
YAZAR
Av. Ferhan Yıldızlı
Av. Gizem Uzunoğlu
Stj. Av. Mert Dilmen
Commentaires